نقش زنان روشنفکر در بازسازی ایران مدرن

بسیاری از مردم می‌پرسند: «بعد از جمهوری اسلامی، تکلیف مردم ایران چه خواهد شد؟»

برای پاسخ به این پرسش، ابتدا باید به زمان پیش از سقوط این سایه تاریک بر سر میهنمان بازگردیم و سپس با در نظر گرفتن رویدادها و تحولات کنونی، شواهد را بررسی کرده و ایران جدیدی را تصور و بنا کنیم.

شهبانو فرح پهلوی و پرنسس اشرف پهلوی تمام توان خود را صرف بهبود و پیشرفت زندگی مردم ایران کردند. از طریق ابتکارات جسورانه، مثبت و اغلب تابوشکنانه—به ویژه در دوره‌ای که پدرسالاری بر جامعه حاکم بود—آن‌ها نقش حیاتی در توسعه اجتماعی زنان و توانمندسازی فرهنگی در ایران ایفا کردند.

در دهه ۱۹۴۰، پرنسس اشرف پهلوی همراه با محمدرضا شاه پهلوی، سازمان خدمات اجتماعی شاهنشاهی را تأسیس کرد. تحت رهبری او، این سازمان به شکل قابل توجهی به بهبود زندگی جمعیت‌های آسیب‌پذیر، به ویژه در مناطق روستایی و حاشیه شهرها کمک کرد.

در سال ۱۹۴۹، او همچنین مدرسه پرستاری پرنسس اشرف پهلوی را تأسیس کرد که طی یک برنامه سه ساله، ۱۲۶۰ پرستار آموزش داده و فارغ‌التحصیل کرد تا در بیمارستان‌های سراسر کشور خدمت کنند.

او در زمینه حقوق زنان نیز فعال بود. در سال ۱۹۶۵، از طریق کمیته ملی کمپین سوادآموزی جهانی تحت نظارت یونسکو، به تبدیل تلاش‌های سوادآموزی به یک جنبش آموزشی پایدار و غیررسمی در ایران کمک کرد.

به‌عنوان رئیس کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل و کمیسیون وضعیت زنان سازمان ملل، او نقش کلیدی در دیپلماسی بین‌المللی ایفا کرد، از جمله کمک به تسهیل خروج ارتش سرخ استالین از آذربایجان. او بعدها بنیاد مطالعات ایران را تأسیس کرد تا آگاهی درباره تاریخ و میراث فرهنگی واقعی ایران در داخل و خارج کشور افزایش یابد.

شهبانو فرح پهلوی نیز سهم عمده‌ای در توسعه فرهنگی و رفاه زنان داشت. او مؤسسه رشد فکری کودکان و نوجوانان، موزه هنر معاصر تهران و جشنواره‌های هنری بزرگ را بنیان نهاد. از طریق بنیاد فرح پهلوی، او از طرح‌های آموزشی و بهداشتی حمایت کرد که زندگی زنان و کودکان روستایی را ارتقا داد. او همچنین در اصلاح قوانین خانواده و گسترش حقوق زنان در طلاق و حضانت فرزند نقش داشت و به افزایش حضور زنان در بخش‌های مختلف جامعه کمک کرد.

در نهایت، پس از سال‌ها تاریک برای ایرانیان، به ویژه زنان ایرانی، پرنسس نور پهلوی به‌عنوان صدایی قدرتمند، اصولی و اخلاقی ظهور کرده است. او در سنت زنان فعال و وطن‌دوست خاندان پهلوی، همواره در دفاع از کرامت انسانی، حقوق زنان و دسترسی برابر به درمان پزشکی ایستاده است.

پرنسس نور با داشتن مدرک کارشناسی روانشناسی و کارشناسی ارشد مدیریت از دو دانشگاه معتبر آمریکایی—و سال‌ها تجربه کاری در شرکت‌های بزرگ آمریکا—اکنون با دیدگاهی تازه گام برداشته و هدفش کمک به بهبود شرایط بهداشتی و درمانی در ایران است.

او نه تنها دارای استراتژی عملی و کاربردی است، بلکه با تکیه بر تجربیات، نوشته‌ها و حس مسئولیت عمیق خود، برنامه‌ای مدون برای خدمت به جامعه ارائه می‌دهد. او مقالات متعددی درباره سلامت زنان، کار کودکان، چالش‌های جامعه ایران و پیامدهای انسانی کوتاهی رژیم نوشته و بارها به هزینه‌های انسانی ناشی از بی‌توجهی رژیم اشاره کرده است.

در سخنرانی اخیر او در مراسم آغاز پروژه رفاه ایرانیان (IPP)، برگزار شده توسط اتحاد ملی برای دموکراسی در ایران (NUFDI) در واشینگتن، دی.سی، پرنسس نور بحران ایران را نه سیاسی و اقتصادی، بلکه انسانی معرفی کرد. او اشاره کرد که خانواده‌های ایرانی امروز با انتخاب‌های غیرممکن مواجه‌اند—باید بین تأمین غذا و تهیه دارو برای فرزندانشان به‌طور منظم تصمیم بگیرند. یک خانواده ایرانی به‌طور میانگین نزدیک به ۴۰٪ از هزینه‌های خود را صرف مراقبت‌های بهداشتی می‌کند، یکی از بالاترین نرخ‌ها در خاورمیانه. با وجود این هزینه‌های بالا، شهروندان تقریباً هیچ بهره‌ای دریافت نمی‌کنند.

دیدگاه او نظری نیست. با دانش و تجربه در سیستم بهداشت و درمان آمریکا و علاقه واقعی به میهن خود، موضوع را با تخصص و دلسوزی مطرح می‌کند. پیش از این کنفرانس، او چندین مقاله در رسانه‌هایی مانند ایندیپندنت فارسی و کیهان لندن منتشر کرده و پیشنهاداتی برای اقدام ارائه داده است. حضور او در IPP یک ژست تبلیغاتی نیست، بلکه ادامه تعهد سال‌ها خدمت به این موضوع است.

پرنسس نور تنها از خاندان پهلوی نیست—او چهره نسل جدید ایرانیان است؛ نسلی شکل‌گرفته از فعالیت، تبعید اجباری، چشم‌انداز و امید. نسلی تعریف‌شده با وطن‌دوستی شدید، اراده و اشتیاق به آزادی. صدای او بیگانه نیست—متعلق به ایرانیان است. و نمونه او نشان می‌دهد که کرامت، دلسوزی و مسئولیت ملی نه میراث گذشته، بلکه ضرورت فوری برای آینده هستند.

آنچه پرنسس نور را به‌عنوان یک چهره عمومی ویژه می‌کند، نمایندگی اوست. در کشوری که زنان نزدیک به پنج دهه به‌طور سیستماتیک کنار گذاشته شده‌اند، حضور او در صحنه IPP نه تنها نمادین بلکه نمایانگر آنچه ممکن است بود. ایران آزاد و دموکراتیک به رهبران توانمند، بافکر و دلسوز نیاز دارد. و همان‌طور که به بازسازی کشور می‌اندیشیم، روشن است که زنان مانند او باید راه را هدایت کنند.